Een systeem of een familieprobleem?
Familieopstellingen en Systemisch werk zijn begrippen die je waarschijnlijk weleens bent tegen gekomen in een bericht van mij. Maar wat betekenen die begrippen nu eigenlijk en wat is het verschil?
Systemisch werk
Systemisch werk is een manier waarop je naar sociale systemen kijkt. Zie het als een soort ‘theorie’. Bij een sociaal systeem kun je bijvoorbeeld denken aan een familie, een organisatie, een vereniging, een sportclub enzovoort. Als er ergens in een systeem een disbalans is ontstaan, kan dat zijn uitwerking hebben op verschillende individuen binnen dat systeem.
Zo kunnen gebeurtenissen binnen een familie van generaties terug onbewust blijven doorwerken. Op die manier zijn er patronen ontstaan die alle leden van een familie in meer of mindere mate beïnvloeden. Bijvoorbeeld oorlogsmisdaden, criminaliteit, sterfgevallen (wiegendood), abortus, misbruik, echtscheiding enzovoort.
Zo kan bindings- of verlatingsangst, jaloezie, schaamte of schuld een oorzaak hebben in iets dat bij de voorouders is ontstaan. Omdat dit bijna altijd onbewust is, is er inzicht en verheldering nodig. Een Opstelling is een praktische manier om het systeem te onderzoeken.
Een familieopstelling
Met een familieopstelling worden de patronen in een familie zichtbaar en kun je de balans in een systeem weer herstellen. De meeste mensen die voor een familieopstelling komen, zitten (onbewust) gevangen in zo’n patroon. Soms hebben zij al een vermoeden waar de oorzaak ligt. De ervaring leert echter, dat de oorzaak toch ook ergens anders kan liggen. Nadat het patroon zichtbaar is gemaakt, kan een ‘opsteller’ de vraagsteller begeleiden, zodat deze zich los kan maken van de patronen.
De representant
Voor een Opstelling heb je naast de vraagsteller ook een aantal ‘representanten’ nodig. Deze personen staan voor de familieleden uit het systeem. Deze personen zijn dus geen echte familieleden. Als representant hoef je niets te kunnen of te weten. Sterker nog, hoe minder je weet, hoe beter het werkt. Het gaat namelijk om intuïtief voelen.
Wanneer je als representant uitgenodigd wordt om in het veld te komen staan, word je ‘bewogen’ naar een bepaalde plek. Je kan bijvoorbeeld naar de grond getrokken worden, je kan gaan wankelen, allerlei emoties ervaren (verdriet, boosheid, angst). Het is moeilijk voor te stellen als je dat nog nooit ervaren hebt, maar dat is wat er gebeurt. Ook kan het zijn dat je ineens iets weet over een andere representant of over de rol die je vertegenwoordigt wat je onmogelijk kón weten. Laat je verrassen.
Belangrijk is om te realiseren dat iedereen dit kan. Het representant-zijn is sowieso een bijzondere ervaring die op zich al het een en ander in beweging kan brengen. Bovendien word je meestal niet voor niets gekozen voor een bepaalde rol. Die rol geeft jou ook weer informatie. Waardoor ook het representant zijn ook een bijzondere ervaring is.
Heb jij weleens in een opstelling gestaan? Als vraagsteller en/of als representant? Of is je nieuwsgierigheid aangewakkerd en heb je zin in een nieuw avontuur?